YAIRIPOK THAMBALNU

YAIRIPOK THAMBALNU

 "YAIRIPOK THAMBALNU" 

        wari asi hana khngbiba amadi pabikhebsingsu yaormlgne adubu ngahak pothaba oina akhngbsingsu khngdbsingsu mityeng taminasi...

  Thaina mamangngei haibdi kumja 1825 da kangleipak Manipur da ereipak kidmk mthwai ktkhrbi meetei chanu Thambalnu kwbi ama leirami eisu munna khngjbdi ntchdae adubu epa epusingna takpirmba libirmb khra maymda tmjge

         kangleipak Manipur da Ningthou oiduna pankheba Ningthou Gambhiir singh ge sana haktkta yairipok hairiba khunggng asida ym lairb emung amada Thambalnu chanu hwrakhi mahak sanoujam yekti mangang yekni adug yumnakcna ningthw na crgaga anwba masa louwe haibdge shknoubam/sanoujam haib yek sagei asida hourkpnido dubu mapa leikhedrae pisk piklibi mchanupi Thambalnu amadi mwpanupa Tamphajaobu ymna wana yok thaklmmido asumna ymna wana chaonb yok thaktuna Thambalnu chaorkle leisbi mpung pharakle mwpanupa tmphajaosu sajel naha ngmjrkledo. 

       Thambalnu leisabi mpung pharkpda phjbge hainengai leitre meymnsu laiyamnsu kllknphm haibdo oi maga ym angang mcha oiringeidge luna tinajrklb leikai adumktda leib lairb pakhng koloi minglen na Mohan singh kouwido.nuja magidmkta thawai thadokpsu pamudedo Mohan singh su ymna eng tppa msk mtw swong sada nupa ama oina onthoktna chung pheral chana phjei menungsi khngnge pukchel chaowe eige mege naide megi phnbta khnb miskni.leisa pakhng ani asi chenghi smbal langmenei yaosng mtmda khutka-khutka paiminaduna thabal chongmenei.

meoibge punc haibsidi tmba ngmb ntedo amuksu awba amuksu nungaib,aphbgesu phtbgesu yeknb adum lei.kanadsu karimta kaijrudrbi Thambalnu yeknb oirkle.yairipok maikeida touge haibda toub ngmb mapa leitrba Ponarm singh selungbna Thambalnubu ymna pamjkhedo.Thambalnu masanadi pamjde masana yadrbu nmduna lwgne haibsi ponarmsingh ge areppa wakhlni.Ponarmsinghna Thambalnubu themduna kaya hai akl aring singduna yengnge Thambalnu pukchel hongb leikhedre.ponarm singh upai leikhede asi achng ge wayelda aduk laibk yenggdbge ngaiduna leikhre.

         Onthokpge thwdok haibdune chahi adusu nong ym knna chuduna kngleipak Manipur ge mfm khudingmk ayambna esing thumduna meyam pumnmk awa ana kaya taredo.tnjasida Leisangkhong thingel kamlei mkhongda thingel kaiduna leikai ayamba kaya ama esingna pumba mkhei thumle.mi,sha shn kaya ama esingna taothkhre lwfam mayam amasung esing thumledo meyam chngduna thingel thingnb hotnbda thingb ngmkhedre.pao asi hek tabda Gambhir singh Maharaj ningthw asi ymna wakhe.Drbar kwraga ningthwna haikhe.

           Leipak pumnmk Leisangkhong thingel kaiduna leipak meyam awaba tarae nongsu lepa leitna churi thingelsu thingb ngmdre angmb cngsu takpeu kari mtwno hwjik eikhoina twgdwribsi 

Angmba(1)- Eningthw ebungo turel esing chaoduna thingel kaibda maib maibi mawa lwbsi kaya phagdw maldene.

Angmba(2)-Maiba-Maibi ge wa tasi haib nte laige laipao tasi haibne maiba maibige mchildge aruba wa hairkpda leipaksu ningthwsu pulap awaba taminagdra kijbkhki wani.

Angmb(3)-leipak ki wana lurabdi kiphadre amaiba amaibina aruba wa hairklgsu mana haib nte laina haibne khnlasi.

     Asumna ningthwna angm athwcng ga wa tanarga maibi laimang phmhnledo laipaoda phaorkle khana chaob wangbrenge phangkhongbu taibng megi pheji phenana sokhre aduna mpuna saobdge nong leptana tabne knagumbi leisabi laijnung ge leirang koloiga manabi "NU" tabi ama thingel c thingbda haplbdi soidna maipakpa ngmgne leipak meyamge awaba kaya kokkne hairkhre.laipao asi leipak meyam pumba tanakhre mi pumnmk karino hairaduna akib kaya pokhredo.

  Gambhirsingh ningthwsu wabna chinbal thk-kha smnkhedredo.kanabu oirigb leirang ga pangkhknbi "NU" tabi hairibsi kanage mchabu oirigba leirmb thoklbsu kanage mama mapana mchabu tarai taraina pithorakkne.. Ningthw ge wakhl eraknaduna mikup amphao pothafm khngkhedredo asumna leiringeida yairipok ki selungba ponarmsingh maharaj Gambhirsingh khurumjeido.ningthw mahaka chikna phmminaduna maibi laipaoge wa khnnkhedo 

ponarmsingh- eningthw karige sana pukning wabiribno leipak chaowe asigumb leisbi ama karige phngddgedo,lainingthw khana chaoba na hndk hairibsi leiduna hairklbni mayam chngduna thiba tabnido lainingthw..

Gambhirsingh- karigumb leirmb thoklbdi mama mapagi mfmdage namduna lwrkkdwribduni eina waribdi...

Ponarmsingh- leipak ki yaiphnbgdmkne karige nm haduna lwrkdgenae harao haraona mkhongna thongna lakadwribne lainingthw.

Gambhirsing-mayum pandribi leisabi chanu ningol amabu mataroising ga chakcha heijanb chtpni lai khurumba chtpne haibsu nttba leipak ki oina nngna mhut sinduna siruro haibsida kanano harao haraona yarakadwriba..

Ponarmsingh-eihaksu yairipok maikeiromda yengjrkke eningthw.

              Asumna Leisangkhong thingel kaibge paona lmbelda mi thengna mmna chtthokndre churan thabsu chtli haiduna numit tabga thong lonakhre. Matangsida khudong chaba louduna nongma ponarmsingna... 

Ponarmsingh- ebema thambalnu nfamda eina tattna haijribsibu thwoina tabidre amuktdi khnthbeu.ponarmsing efmda punc chupage leibiro sageige mw oibiro haijkhedo..

Thambalnu-tada nungbu phutlga petlakani khnbirugnu hnjin hnjil takpiredo angambage mtam mangnbnido enakhunbsu kllakchdae sagei jat fbge mihwjdae lairajb eikhoisu adum lairajkhrasnu waroubinu nchal ge lmbi thadokpeu

ponarmsingh-wangang thoikhreda echldi pharae 2 thambalnu hyeng mtam amada ponarm sing eingondsu haijb mtam lakheni mdu khntharga ngangb pheida 

Thambalnu-mdugidmktra tadana nchal oibi eingonda takpiriba mayamdo adu oirabdi khngbeu tada.tada nahan nttrbdi ngasi ge sngsar cda thambalnu eihakpu knbinba leitrae hairaphao nchl oibina nfamda thawai knbinba wahei ama phaoba haijrmloi.

Ponarmsingh-phei 2 mtamduda khngnredana     

                 thambalnubu magi oiba phnglaroi sijakhrasnu khalladuna ningthou gambhir singh ge mfamda hnggtcharuido.

                Hairiba nupi mcha asi eihakna soidnba knna hotnaragne sana pukningda karigumb chingnb amta leibiranu takpikhe.adudi nupi mcha adubu masana yarabra ntraga nmhaduna phagadwribra?masana yarani leipak meyamge yaiphnbgydmkta oirabdi eihakpu khana chaoba wangbren da iratpeu haijarkhedo

gambhirsing-onthokna pukchel chaokhrabi meetei chanuni ponarm singh nmduna phagadwribra?kana leijadrbi maraibk thirabi tanw 2na mthot kajarakpi mabu ngmmi haiduna mamagi mthanungdagi mulduna Leisangkhong thingel thingbda hapa haibsi maha paap ki mskniko mahak ki mhut ningthou eihakna sinba yarmlbdi khana chaoba wangbren da thawai asi ktkhragae..

Ponarmsingh hairiba misk asina nupimchadugidmktadi thoina chingnabiranu ponarmsingh selungbna ningthw da aroiba wa haidoklmledo adubu hwjiksu knbinaba mtam leiri thambalnubu themlak e ponarmsinghna.

Ponarmsingh-thambalnu ebema nngbu eige oirasi haibsibu kari khallibge nttrbdi kangleipak manipur sana leipaksida nngbu knbinaba kanagumba misk amtasu leiroida leisangkhong thingel kairae mi,sha,shn,yum ingkhol,lou,pumnamk mang takle kari twraga leipak ki awaba kokadge khnabda maibi leimang phmble mduda laijanung ge leirang ga maming manabi ming ge aroibada "NU" tabi ama khana chaoba wangbren da eratchw adu oiradi thingel thingb ngmgne takpirae.thambalnu laipao cna hairibsi nahakpuni munna wakhal tou hingba siba ebema ge wakhlda leiredo..

Thambalnu-eihak kumbi amabu iratlga leisangkhol thingel kaibabu thingb ngmgne hairabdi hae thambalnu nngmuk laibk phbibu leirmkhegdra meetei poirei leipaksida.. Tada ponarmsingh nchalge thawai tharaga leipak ki awaba pumba kokkdb yaiphagdb leirbdi karimta chingnbegnu nchalge thawai asi thajaragaeko.

Thambalnu ge mtou asi ubda ponarmsingh ngkpada hainengai leitrae khalluriba wakhalga touthorakliba magi mtwga onthokna pukchel pikeda ponarmsingh eihaksae onthoknsu ekaijakhreda.


Leipak ningthw ge thbknido tumin na tokpa nte thingel iratpa yabge mtamsu lepledo ponarm singh ga loinana angam athw mayamsu thambalnubu louba lakledo mtam aduda mama lukhrabi mwpa nupa leikai mayam chngduna thambalnubu khamhwnba fna knna hotnajei adubu ponarmsinghna thawa esa sadana hairak e eina karisu ngmba ntae mpu sana yathngni chtlasi ebema thambalnu.mamana kplduna ebungo selungba leikai ge nchalni nkhong paiduna haijari ngna amuktdi nchlbu knbeunae haijrkpda ponarm singhna napal twduna endol karisu kanaroida eningthw gambhirsingh phaob ncha nupidu knba ngmlroi mtam henkhrae chtsi kanaroi thambalnu hairkhedo.leiraroi lairabi ge thamoi ge wakt tabinba kanasu.emage thambalnu.. Emadi mangjaredo nhakna chtkhrabda tollabi nama eibu karam khangduna leihou haibno laibk chaobi thmbal haiduna thambalnuge mamana mchagdmk kp laojakhedo adubu angambasing aduna thambalnubu mamang thahnduna puduna chtkhredo...laibkthebi.. Thambalnu pokphamdi yairipok amadi khunja mchil manaosing thadoklmbda mamit ta mpi kayada sinthkhedo..

Thambalnu leisangkhong thingel yourakpda ningthw amadi angam athw kayasingna mabu ekai khumnana oklamido.. Taibng ge awa nungai wakhal thadokhrabi thambalnu kari amta khnkhidredo maibising ge laisol tinsol kayage mrkta kllba echel marakta thambalnubu tpna 2 kumthkhredo.. Loikhredo thambalnuge taibng mpoksi....

       Asumna thambalnubu khana chaoba wangbrenda eratkhraba mtungda ninthw amadi phmnaibsingsu hnnkhre.ponarmsingh ga magi khongloi ani ahumtga ngaihwredo tnja asida arapadage Mohansinghna"Thambal" thmoi ge thambal nnge Mohan singh lakle mikup amata ngairmkhone haiduna knna chelsnlak e.ponarmsingh ge mina mabu phai ponarmsinghna Mohansingh yengduna karemnana hairak e

ponarm-kanaroi mohansingh thambalnu chtkhre malemsi thadoktuna asi lmdamda achngbna asibge tung inba ngmb hwnadaedo khamli khngna thwna phba kanadbni wasi tabda Mohansinghna "Aeh" ponarmsingh tnja chana leirmleda selungbabu thagtchningduna thirkpne selungba nhakna hndk leipakkidmkta twriba mtwsidi onthokna thagtchnengainiko.angamba kananadi ngmgne nhak oibge ngmbne lao amukta konasi hairga tamul pana khudap yaori selungba mphmda enjge hairkpda ponarmsingh kayada haraojbna loikhe aph phta khluba leitana mdunidana mrup achumbabu haibdi eikhoidi hekta yaranida hai thadok u mohansingbu haikhedo.

Khnongloisinghna mohansinghbu thadokle mohansingna prap 2 chngsinduna ponarmsingh ga konaredo aduga kwa yepa lwthokpa sajinaduna phereida yepliba thang mchadu lwthoklga ponarmsingh ge puknokta thingjinkhre mohansinghna thangdu amuk shtokle ponarmsingh leimaida tukhredo khongloi mayamna chensinduna mohansinghbu phage twbda ,echil enao pumnamk chngsinbiraknu eige lmbi thingbirgnuko haibdge mayam adusu hndoknarae tnja asida mohansinghna mthbakta mtomta thangna thingjnjkhraedo aduga hairami thamba enemcha asi lmdam chtpda pakhng eiga puna khongbu oina chtminasi ngairamkho asi hairga mhaksu leisangkhong kaibge aknba echel maraktuda chongthkhredo mtw asumna thingel kaibge wathokta thambalnu mohansingh amadi ponarmsingh ahumak sikhe.

       Hairiba wangoi keithelge nongpok thngb torbanda heibong pambi ahumkhk hourami mkhoidu thambalnu,mohansingh amadi ponarmsingh ge mongphmda hwrkpne haiduna khunjasing amadi akhng ahei kayanasu yamna thajanarido

  mreibakidmk thawai kthokhrbi meetei ningol sanoujam mangang chanu thambalnuge asengba warisidi ngsi ge mirol kayana kaoba leitna lehnahwrasnu

ponarmsing yam pongna twkheba mwong adugedmki oiba mwongda leisangkhongda hwriba heibong pambi asisu pungna phnna hwribne haina akhng aheisingna haineido makhoi ahumge lang on oiriba heibong pambi asisu mahao amta manadae thambalnuge langonda hwba heibongna khra hena haoba mali hainasu akhngb kayana hainarido

The end

Wari asi yam heibge khngbge ejb ntchdae eige khngjbkhradukhk mayamda share twjbne wari asibu hapchage haibda bro bunao na harao 2 yabirkpgdimk hnna 2 eyambabu thagtchari

By - Chinglemba Khamnam

Post a Comment

Previous Post Next Post